Met trots (rapportcijfer 8,7!) kijken we terug op ons tweede Kenniscafé "Het nieuwe wonen voor senioren" op vrijdag 17 oktober 2025 bij Hogeschool Utrecht. De bezoekers waardeerden de bijeenkomst met een 8.8!

Het thema lag in het verlengde van dat van het vorige Kenniscafé over vitaal en prettig ouder worden. Want wie op een prettige manier oud wil worden, moet ook tijdig nadenken over zijn of haar woontoekomst: hoe willen we als senior in de toekomst wonen en met wie, en welke woonvorm past daar het beste bij? Daarover gingen we met elkaar en met experts en ervaringsdeskundigen in gesprek.

Tekort aan woonaanbod voor senioren
Omdat we met zijn allen steeds ouder worden, groeit ook de groep senioren. Vanwege het gebrek aan aantrekkelijke woningen blijven de meesten echter noodgedwongen in hun eigen – vaak te ruime en niet-levensloopbestendige – huis wonen. Gevolg is dat de doorstroming op de woningmarkt stagneert en mede daardoor starters en gezinnen maar moeilijk aan een woning kunnen komen. De oplossing lijkt simpel: zorg voor een aantrekkelijk én gevarieerd woningaanbod voor senioren.

Hoe willen senioren wonen?
Wat zijn de woonwensen van ouderen? Nederlands bekendste woningmarktexpert en hoogleraar aan de TU Delft Peter Boelhouwer deed er onderzoek naar en zette de resultaten daarvan voor ons op een rijtje. Samenvattend valt er wel een rode draad in te ontdekken: zelfstandig, comfortabel en veilig, in een levendige omgeving die uitnodigt tot ontmoeting en participatie en hen daarmee vitaal en scherp van geest houdt, en liefst in de nabijheid van (zorg)voorzieningen. In een samenleving die steeds meer individualiseert en waarin verbindende instituties als kerk en verenigingsleven wegvallen, zien we dat naast comfort en functionaliteit (aantal vierkante meters, gelijkvloers, draairuimte etc.) sociale factoren (ontmoeting en participatie) een steeds belangrijker rol spelen in de woonwensen van senioren. Dit verklaart de toenemende belangstelling van senioren voor vormen van gemeenschappelijk wonen. Gelukkig ziet hij de maatschappelijke urgentie voor het bouwen van seniorenwoningen beetje bij beetje doordringen. Zo zien we links en rechts tal van innovatieve woonvormen verschijnen.

Nieuwe woonconcepten uitgelicht
Boegbeeld van kennisplatform ZorgSaamWonen Yvonne Witter gaf vervolgens tal van voorbeelden van die nieuwe woonconcepten voor senioren: van Knarrenhof, Meer Generatiehofje en Thuishuis tot Duo-wonen, Gestippeld wonen en Collectief Opdrachtgeverschap (CPO). Helaas blijkt het in de praktijk vaak lastig om die nieuwe woonvormen voor senioren te realiseren. Denk aan de relatief hoge grondprijzen van gemeentes voor dit soort maatschappelijke wooninitiatieven, het lastig kunnen vinden van geschikte locaties (in vertrouwde omgeving, dicht bij sociale contacten en voorzieningen), de hoge bouwkosten van seniorenwoningen zeker als er extra voorzieningen of aanpassingen nodig zijn en het vaak langdurige en complexe proces rond het verkrijgen van de benodigde vergunningen. Yvonne zou gemeentes, corporaties en projectontwikkelaars willen oproepen: ga samen creatief aan de slag om deze struikelblokken uit de weg te ruimen en zorg zo op korte termijn voor een ruimer woonaanbod voor senioren.

Bewoners aan het woord
Hoe is het nu om écht in zo’n nieuw woonconcept te wonen? Daarover ging dagvoorzitter John Driedonks in gesprek met Angela de Roos over Thuishuis Woerden, Kitty Hesen over het wonen in woongemeenschap ‘De Oosterburen’ in Den Bosch en Ineke Hagen over het van de grond krijgen van het CPO-project ‘Bezield Wonen Houten’.

Slimme empathische woningen en wijken
Niet alleen de overheid wil dat senioren langer thuis blijven wonen, zij willen dat ook zelf het liefste: een prettige en veilige woonomgeving nabij zorg- en ontmoetingsvoorzieningen. Maar hoe moet het dan als het op den duur fysiek wat minder gaat? Hoogleraar aan de TU Eindhoven Masi Mohammadi legde uit hoe ‘empathische’ woningen en wijken het dagelijks leven van ouderen kunnen vergemakkelijken. Denk aan technologische oplossingen als valdetectie, automatische verlichting en het sluiten van gordijnen tot slimme deurbellen, spraakassistenten, slimme medicijndispensers, thuismonitoring en videobellen. Naast slimme technologie spelen ook de sociale en ruimtelijke omgeving een belangrijke rol. Masi werkt nauw samen met Di-Janne Barten en Sander van de Hoef van het HU-lectoraat ’Innovatie van Beweegzorg’. Zij vertelden tot slot over enkele interessante projecten waarmee de HU bijdraagt aan de zelfredzaamheid van thuiswonende 65-plussers.